بررسی پاسخ های فیزیولوژیکی و زیست شیمیایی پایه پسته بادامی زرند (pistacia vera l. cv. ‘badami-e-zarand’) به برهمکنش کلرید سدیم، روی و بور

پایه پسته رقم بادامی به عنوان مهمترین پایه، بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. یافتن راهی به منظور افزایش تحمل به تنش شوری پایه پسته یکی از اهداف مهم در کشت و پرورش پسته در مناطق خشک و نیمه خشک ایران می باشد. در پژوهش حاضر فعالیت آنزیمی، تنش اکسیداسیونی و برخی شاخص های رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برای ارزیابی پاسخ پایه پسته رقم بادامی به برهمکنش شوری، روی و بور به صورت سه آزمایش مجزا و هر کدام به صورت آزمایش فاکتوریل درقالب طرح آماری کاملاً تصادفی در گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمایش های اول و دوم، خاک با غلظت های صفر، 5، 10 و 20 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک به صورت نمک o2h 7 ، 4znso قبل از کاشت بذر، تیمار شده بودند. تیمار های صفر، 800، 1600، 2400 و 3200 میلی گرم nacl در کیلوگرم خاک و غلظت های صفر، 5/2، 5، 10 و 20 میلی گرم بور در کیلوگرم خاک به صورت اسید بوریک به ترتیب به گلدان های آزمایش های اول و سوم و آزمایش های دوم و سوم داده شد. نتایج نشان داد که در آزمایش های اول و دوم، کاربرد روی به ویژه تا غلظت 10 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک در برهمکنش با شوری و بور موجب افزایش معنی دار بسیاری از ویژگی های رشدی و زیست شیمیایی دانهال پسته گردید. در حالیکه کاربرد روی، سبب کاهش معنی دار شاخص پایداری غشاء، محتوای مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن، میزان پرولین، میزان آبسایزیک اسید، سدیم برگ و ساقه و کلر اندام های هوایی و ریشه و فعالیت آنزیم لیپوکسی ژناز شد. در آزمایش دوم، بور در غلظت های 5/2 و 5 میلی گرم در کیلوگرم خاک در برهمکنش با روی و در آزمایش سوم در غلظت های 5 و 10 میلی گرم بور در کیلوگرم خاک در برهمکنش با شوری، روندی مشابه با اثر غلظت 10 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک نسبت به غلظت های بالاتر و پایین تر بور داشته است، با این تفاوت که با افزایش غلظت بور میزان قندهای احیاء کننده و نشاسته، پرولین و سدیم اندام های هوایی و ریشه کاهش معنی دار یافت و میزان فنول، پتاسیم اندام های هوایی، روی برگ، بور اندام های هوایی و ریشه و فعالیت آنزیم لیپوکسی ژناز افزایش معنی دار پیدا کرد. غلظت های یاد شده (5/2و 5 میلی گرم بور در کیلوگرم خاک در برهمکنش با روی و 5 و 10 میلی گرم بور در کیلوگرم خاک در برهمکنش با شوری) موجب کاهش معنی دار فعالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و افزایش معنی دار فعالیت آنزیم آسکوربیت پراکسیداز شد. افزایش غلظت شوری در برهمکنش با روی و بور به ترتیب در آزمایش های اول و سوم سبب کاهش معنی دار کمیت های رشدی و برخی فاکتورهای فیزیولوژیک و زیست شیمیایی دانهال پسته گردید. شوری، افزایش معنی دار درصد نشت یونی، محتوای مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن، پرولین، گلایسین بتائین، آبسایزیک اسید، غلظت سدیم، کلر، کلسیم و روی اندام های هوایی و ریشه و فعالیت آنزیم لیپوکسی ژناز و آنزیم های آنتی اکسیدانی را موجب شد. به طور کلی اضافه کردن روی به خاک توانست سبب کاهش معنی دار اثرات منفی تنش شوری و سمیت و کمبود روی گردد. کاربرد بور در غلظت مناسب نیز موجب افزایش تحمل دانهال های پسته به تنش شوری شد